Medeblogger en techniek-liefhebster Annelies ontmoette ik tijdens een editie van #Blogpraat op Twitter waar ze aanbood om meer te vertellen over de traditionele Indonesische vechtkunst die zij beoefent: pencak silat (spreek uit: pentsjak sielat).

Pencak silat is een eeuwenoude traditionele Indonesische vechtkunst die waarschijnlijk zijn origine vindt in gevechten tussen stammen en het jagen op dieren. De vechtkunst kent veel stijlen, die zijn beïnvloed door het gebied waar ze beoefend werden. Hoog in de bergen heb je andere bewegingen nodig dan in de bossen of in een open gebied. Verder is de kunst beïnvloed door het observeren van en jagen op dieren. Je ziet er onder andere tijger- en kattenbewegingen in terug die allemaal functioneel zijn.

Annelies beoefent de stijl Silek Tuo Pusako Minang, wat de meest traditionele vorm is. Ze kwam ermee in aanraking tijdens haar studietijd in Groningen. Omdat haar zusje uit Indonesië geadopteerd is, is Annelies erg geïnteresseerd in het land en de cultuur. Haar huisgenoot beoefende een vorm van pencak silat en raadde haar vanwege deze interesse aan er kennis mee te maken. Na haar verhuizing uit Groningen is het echter uit zicht geraakt. Pas na jaren kwam de vechtkunst weer op haar pad toen ze na een periode overspannen te zijn geweest weer wilde gaan sporten. Op internet vond ze deze stijl, die uit West-Sumatra komt. Aangezien haar zusje van Sumatra komt en ze er zelf ook is geweest, sprak deze stijl haar gelijk aan.

Het grootste gevecht is het gevecht met jezelf

Inmiddels is ze zo’n 1,5 jaar verder en wil ze de vechtkunst meer in haar leven laten betekenen. Alhoewel pencak silat bekend staat als de dodelijkste vechtkunst ter wereld, train je niet hoofdzakelijk om iemand uit te schakelen. Het is een zelfverdedigingskunst en een uitdaging op zowel mentaal als fysiek gebied. De sport is fysiek zwaar en dat maakt dat je leert hoe je lichaam in elkaar zit en waar je grenzen liggen. Tijdens een training wordt van je verwacht dat je 100% geeft, maar die 100% varieert per dag. De ene dag lukt het makkelijker dan de andere en dat moet je leren accepteren. Voor Annelies betekent dat, dat ze het vertrouwen in haar lichaam weer terug heeft moeten winnen.

Het mooie van de vechtkunst is, dat je alles wat je leert mee kunt nemen in het dagelijks leven. Je wordt fysiek en mentaal sterker en weerbaarder. Als je een goede training hebt gehad, loop je met een zeker gevoel de zaal uit en dat straal je uit. Je leert jezelf verdedigen in een veilige setting en krijgt de ruimte om te leren wat je kunt. Daardoor verandert de energie die je uitstraalt. Je kunt er ook je energie in kwijt omdat je echt met je lijf bezig bent. Doordat het een contactsport is, heb je fysiek contact met andere mensen en ondanks de vele blauwe plekken die je daar ook van krijgt, is het toch fijn.

Daarnaast kan iedereen aan pencak silat doen. De bewegingen hoeven niet op de millimeter nauwkeurig te worden uitgevoerd, het is juist belangrijk te kijken naar wat jouw lichaam kan. Zo lang je de bewegingen maar in ere houdt, maakt het niet uit of je je benen 10 cm of maar 5 cm uit elkaar kunt zetten. Je moet de bewegingen uit kunnen voeren zoals die bedoeld zijn, waardoor je de stijl in ere houdt. Het is namelijk de bedoeling deze vechtkunst zo traditioneel mogelijk van generatie op generatie door te geven. Er wordt geprobeerd zo min mogelijk invloeden van buitenaf mee te nemen. Als je naast pencak silat een vergelijkbare vechtsport beoefent, word je op een gegeven moment gevraagd een keuze te maken. Dit om te voorkomen dat er onbedoeld bewegingen/gebruiken van die andere vechtsport insluipen.

Ondanks dat iedereen de vechtkunst kan beoefenen, vraagt het toch een bepaald type mens. Het vraagt toewijding en je moet aan zelfontwikkeling willen doen; de uitdaging met jezelf aan willen gaan. Veelgehoord motto is niet voor niks: het grootste gevecht is het gevecht met jezelf. Deze vechtkunst kent geen rangen en examens, want het is belangrijk dat je het leert op jouw tempo en op jouw manier. Als er eisen gesteld zouden worden, dan push je mensen om ergens te komen waar ze niet willen of hoeven te zijn. Een examen zorgt voor de verkeerde motivatie, namelijk dat je er alles aan wilt doen om dat lintje te halen. Dat is hier juist niet de bedoeling. Er zijn wel stijlen die wedstrijden en daardoor ook rangen kennen, maar van oorsprong hoort dat er niet bij.

Het mooie pak waarin getraind wordt, is speciaal voor Annelies. Net als iedereen begon ze in haar gewone sportkleding. Meestal krijg je niet bij de eerste les al direct een pak, ook omdat sommige mensen na een aantal lessen toch besluiten dat het niets voor hen is. Als de leraar dan besluit dat je klaar bent om in een pak te trainen, dan is dat best bijzonder, ook al lijkt het voor de buitenwereld misschien heel normaal. Toen Annelies haar pak kreeg, was dat voor haar dan ook een heel speciaal moment. Uiteindelijk bestaat de mogelijkheid, na jaren training in het algemeen, om naar de moederschool in Indonesië te gaan. Daar mag je dan meetrainen. Je moet daar wel echt klaar voor zijn, want je wordt dan geacht om alle basisbewegingen die echt bij de stijl horen te kunnen uitvoeren. Wanneer je daar klaar voor bent, is voor iedereen anders omdat je het op je eigen tempo mag doen.

Uiteraard zou Annelies dat graag op termijn meemaken als ze daar klaar voor is. Wanneer dat is, bepaalt haar leraar. Ook hier is de juiste motivatie weer van belang: je moet het niet willen omdat je per se iets wilt bereiken. Het is een grote uitdaging waar je klaar voor moet zijn en dat is dus niet zomaar te meten aan je prestaties.

Dodelijk maar beheerst

Zoals gezegd staat pencak silat bekend als de dodelijkste vechtkunst ter wereld. Leer je dan ook alle smerige trucjes? Nee, geeft Annelies aan, dat zou onverantwoord zijn. Je leert jezelf beheersen, je eigen kracht ontdekken, je leert de tegenstander kennen en je leert bewegen met een doel. Het is een zelfverdedigingskunst en er zijn regels bij het aangaan van gevechten. Je leert dan ook niet meteen al vechten met wapens, zoals een mes. Het is te makkelijk om met onbeheerste bewegingen de ander of jezelf te verwonden en dat is niet de bedoeling. Zo’n mes is vlijmscherp en daar moet je verantwoord mee om kunnen gaan. De bedoeling is dat je leert wat voor functie een mes of ander wapen heeft in een confrontatie. Je kunt dat zien als je de diverse filmpjes online kijkt waarin een mes wordt gebruikt. Heel duidelijk is dat het om zelfbeheersing draait. De kracht zit hem niet in alle uiterlijke vertoon of in het wapen dat je gebruikt. Het lijkt alsof een gevecht langzaam op gang komt en steeds sneller wordt. Alles draait erom dat je je tegenstander eerst leert kennen, dat je bepaalt wat je strategie wordt door te observeren en te reageren. Als je dat eenmaal bedacht hebt, kan het snel gaan.

Proefles

Als je geïnteresseerd bent geraakt in pencak silat, kun je altijd een proefles bijwonen. De eerste les is wel altijd heftig omdat je veel indrukken krijgt en de vechtkunst fysiek zwaar is. Laat je niet afschrikken en ga een paar keer om erachter te komen of het bij je past. Er wordt pencak silat gegeven in veel steden door heel Nederland, dus is er wellicht ook een school in jouw omgeving.

Klik hier om de blog van Annelies over pencak silat te lezen.