Een vroege zondagmorgen. Hoor de wind waait door de bomen; echt enorm, maar de maan zie ik niet schijnen. Mijn auto heeft moeite tegen de wind in te komen, of zou het komen omdat ze bang is dat ik toch niet zo lief ben geweest dit jaar? Ik ben namelijk op weg naar Sinterklaas.

Geen enige echte

Ben ik op weg naar de enige echte Sinterklaas? Ja en nee. Volgens deze Zeeuws-Vlaamse Sinterklaas uit IJzendijke bestaat DE enige echte Sinterklaas namelijk niet. Op het moment dat jij als Sinterklaas voor de kinderen staat, ben jij op dat moment namelijk de enige echte in hun ogen.

Zoals het een Goed(e) Heiligman betaamd, word ik bij aankomst gastvrij ontvangen door Frans, die later Sinterklaas zal belichamen. Langzamerhand stromen de vaste vrijwilligers binnen die in echte zwarte Zwarte Pieten transformeren en ook ik mag flink uit mijn comfortzone mee als fotopiet. In Zeeuws-Vlaanderen speelt de zwartepietendiscussie niet en daarover wordt dan ook geen standpunt ingenomen.

Zwarte Piet

Wel wil Frans kwijt dat Zwarte Piet eigenlijk verkeerd geïnterpreteerd wordt. Onze huidige Sinterklaas is een mengeling van 2 Heilige Nicolasen en beïnvloed door de Germaanse mythologie. Sinterklaas en de Germaanse god Wodan hebben namelijk overeenkomende kenmerken, zoals de lange baard die wijsheid symboliseert. Sinterklaas heeft een paard dat over daken kan springen en Wodans paard kan door de lucht vliegen. Waar Sinterklaas pepernoten strooit, strooit Wodan, de god van de vruchtbaarheid, met graan. Wodan had 2 knechten die keken of de mensen goed leefden: de raven Huginn en Muninn en zo kom je dan uit bij Zwarte Piet. Tevens zijn er aanwijzingen dat het verhaal van Sinterklaas van oorsprong het goed-kwaad-verhaal is waar Zwarte Piet symbool staat voor de duivel. Er zijn echter vele legendes over Sinterklaas, waarvan er één is dat hij een slaaf vrijkocht die bij hem bleef werken.

Historie Sinterklaasfeest

De Heilige Nicolaas werd geboren in Myra, dat toen onderdeel was van het Byzantijnse (Oost-Romeinse) Rijk. Geboortedata werden toen nog niet bijgehouden. Zijn sterfdatum, 6 december 342, is wel bekend omdat hij een belangrijk persoon was geworden. De sterfdag van een heilige werd door de oude katholieke kerk ook gezien als de dag dat hij voor de hemel geboren werd. Officieel valt Sinterklaas ook in Nederland op 6 december. Op 5 december vieren we pakjesavond, de vooravond van Sinterklaas.

Het Sinterklaasfeest zoals wij dat nu kennen is gebaseerd op een boek uit 1850: St. Nikolaas en zijn knecht van Jan Schenkman. In dit boek dragen de Zwarte Pieten pagepakken. Verwijzend naar schilderijen over de slavernij, worden deze pakken gezien als de pakken die de slaven droegen, maar vergeten wordt dat dit ook de pakken waren die de rijke pages en schildknapen droegen.

De pakken die de Zeeuws-Vlaamse zwarte pieten dragen, zijn allemaal op maat gemaakt door de modepiet van het stel. Sinterklaas heeft 2 maatpakken, waarvan er eentje het wapen van IJzendijke heeft. Aan alle details wordt aandacht besteed. Zo zijn ook de staf en het kruis dat hij draagt speciaal gemaakt. Frans heeft zelfs een eigen schimmel, die met goed weer als Amerigo de stal mag verlaten.

Als al het schminkwerk en het omkleden klaar is, vertrekken we met de auto naar de personeelsvereniging waar Sinterklaas opgewacht wordt door zenuwachtige kinderen. De zwarte pieten gaan voor om de stemming erin te brengen en uiteindelijk volgt Sinterklaas. Iedereen improviseert en heeft de grootste lol. Deze club van Sinterklaas maakt er een echt feest van voor de kinderen, die met volle teugen genieten.

Wat is een goede Sinterklaas?

De kinderen voorop plaatsen, dat maakt volgens Frans een goede Sinterklaas. Het is primair een kinderfeest, waarbij je wel grapjes voor de volwassenen mag maken, maar dat mogen de kinderen dan niet merken. Uiteraard zijn er ook evenementen met weinig tot geen kinderen, zoals in een bejaardentehuis, maar ook dan is er een doelgroep waar je aandacht naar uit dient te gaan. Een goede Sinterklaas is (kind)vriendelijk, geeft iedereen de aandacht die hij/zij verdient, ziet er zo goed mogelijk uit en weet streng zijn met humor goed te combineren. Verder moet je het Sinterklaasjournaal en de intocht volgen zodat je weet wat er speelt en op alle vragen een antwoord hebben. Improviseren is dus belangrijk, maar je kunt ook van tevoren goed je huiswerk doen en alvast antwoorden bedenken. Tot slot is een goed samenspel met de zwarte pieten belangrijk.

Wat doet Sinterklaas allemaal?

Van het moment dat Sinterklaas het land binnenkomt tot en met 5 december is uiteraard een erg drukke periode, met als hoogtepunt de week vóór 5 december. In totaal werkt Frans mee aan zo’n 30 evenementen, waaronder een intocht, feesten van personeelsverenigingen en huisbezoeken bij gezinnen. Daarnaast maakt Frans op zijn schimmel met een aantal pieten een avondrondrit door een wijk van het dorp waarbij hij zijn best doet om gezien te worden door de kinderen. Deze rondrit verzorgt hij al zo’n 12 jaar, maar hij belichaamt Sinterklaas al sinds 1978 en vindt het nog altijd geweldig om te doen.

De zondag van het interview stond er ook een speciale fotoshoot op het programma met een familie waar Frans al 13 jaar als Sinterklaas komt. Ook hier werkt hij graag aan mee.

Na 5 december

Maar ook na 5 december heeft Sinterklaas nog wat te doen naast rentenieren. Frans is lid van het Sint Nicolaasgenootschap Nederland, een genootschap dat zich inzet voor het behoud van het Sinterklaasfeest in Nederland. Het genootschap organiseert diverse activiteiten, neemt actief deel aan de zwartepietendiscussie en verzorgt informatie over Sinterklaas en het Sinterklaasfeest. Mocht je meer willen weten over wat Sinterklaas de rest van het jaar doet, lees dan het boek Op bezoek bij Sinterklaas van Ward Nijs en Marko Heijl.

Fijne Sinterklaas!